اصلاح یارانه‌های پنهان، نیاز به بسترسازی دارد

رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران با اشاره به موضوع یارانه‌های پنهان انرژی و بحث هدفمندسازی یارانه‌هایی که در این حوزه تخصیص داده می‌شود، گفت: در حال حاضر، این یکی از موضوعات مهم و روز کشور است و مجلس نیز دو هفته پیش جلسه‌ای غیرعلنی در این زمینه برگزار کرد که در آن از نماینده اتاق ایران نیز برای طرح نظرات بخش خصوصی دعوت به عمل آمده بود.

غلامحسین شافعی در نخستین جلسه کمیسیون انرژی اتاق مشهد، افزود: بخش خصوصی در زمان اجرای هدفمندی یارانه‌ها اعلام کرد که اصل این هدفمندی باید اجرایی شود؛ اما بستر مناسب برای پیاده کردن این موضوع باید دیده شود که ما هم در مجلس همین موضوع را مطرح کردیم.

شافعی ادامه داد: در مورد مسئله یارانه‌های پنهان نیز اصل حرف درست است؛ اما ابتدا باید بستر آن آماده شود و سپس به این قضیه ورود پیدا کنیم تا اگر اصلاحی در این حوزه رقم می‌خورد و منابعی حاصل آمد، نحوه تخصیص آن به بخش‌های مؤثر، مشخص باشد و به انحراف نرود.

رئیس اتاق مشهد تصریح کرد: در مجموع همه قبول دارند که امروز افراد ثروتمند از یارانه بسیار قابل‌توجهی که پرداخت می‌شود، بیشتر از افراد نیازمند بهره می‌برند. بر همین اساس معتقدیم اصل قضیه هدفمندی موضوع درستی است؛ اما تجربه تخصیص درآمدهای حاصل از هدفمندی یارانه‌ها به بخش صنعت، به‌رغم تأکید نص قانون بر آن، به میزان دو درصد بوده و عملاً در این حوزه، قانون زیر پا گذاشته شده است. آیا بازهم قرار است همان اتفاق تکرار شود؟

شافعی همچنین با انتقاد از رویه‌های موجود در سیستم یارانه‌دهی کشور، گفت: نمی‌توان ادعا کرد یارانه و اعانه می‌تواند افراد را توانمند کند؛ اتفاقاً در بسیاری از موارد اعانه می‌تواند به ناتوانی افراد دامن بزند.

او خواستار بررسی موضوع یارانه‌های پنهان در کمیسیون انرژی اتاق و مشورت دهی به اتاق ایران در خصوص این موضوع برای انعکاس نظرات بخش خصوصی شد.

سهمی از نقدینگی، نصیب بخش مولد نمی‌شود

رئیس اتاق ایران در بخش دیگری از اظهارات خود به موضوع سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در حوزه انرژی پرداخت و گفت: شاید بزرگ‌ترین مشکلی که در حال حاضر در این بخش وجود دارد و عامل اصلی بی‌رغبتی بخش خصوصی در زمینه سرمایه‌گذاری به شمار می‌آید، پیش‌بینی‌ناپذیر بودن این عرصه باشد.

به عقیده شافعی در حوزه‌های مختلف، از نرخ تسهیلات و مالیات گرفته تا بهای انرژی و مواد اولیه تولید، آینده میان‌مدت برای فردی که اقدام به سرمایه‌گذاری می‌کند، پیش‌بینی پذیر نیست.

او همچنین از سیستم پاداش‌دهی کشور به فعالیت‌ها نیز انتقاد و تصریح کرد: هر چه پاداش هست به سمت‌وسوی فعالیت‌های غیرمولد و دلالی می‌رود؛ در بحث مالیات، بیشترین فرارها از سوی همان‌هایی صورت می‌گیرد که سهمی در تولید ندارند اما افرادی که در چارچوب قانون فعالیت می‌کنند به‌نوعی جریمه می‌دهند و بار سنگین‌تری را بر دوش می‌کشند.

رئیس اتاق ایران ادامه داد: امروز کار مولد جاذبه لازم را برای سرمایه‌گذاری در این کشور ندارد. در صورت ایجاد جاذبه، سرمایه‌گذاری به سمت تولید و کارهای مولد می‌رود؛ باید سرمایه‌گذاری در این کارها را جذاب و سودآور کنیم و ریسک فعالیت‌های مولد را کاهش دهیم.

شافعی با اشاره به رشد سالانه 26 درصدی نقدینگی کشور، گفت: چه اتفاقی افتاده که به‌رغم چنین حجم از نقدینگی، رشدی را در بخش‌های صنعتی و عرصه‌های مولد شاهد نیستیم و هیچ توازنی بین حجم نقدینگی و فعالیت‌های بخش مولد وجود ندارد. آیا علت جز این است که سود به جیب فعالیت‌های مولد نمی‌رود؟

او همچنین با اشاره به اینکه شکاف تکنولوژیکی عمیقی در بخش صنعت به وجود آمده که باید به‌نوعی ترمیم شود، تأکید کرد: هرچند در شرایط تحریم ممکن است نوسازی ماشین‌آلات سخت باشد و با هزینه بالاتری همراه شود؛ اما باید به سمت اصلاح این بخش گام برداریم چراکه شکاف تکنولوژیکی، تولید ما را با مشکلات فراوانی روبه‌رو می‌کند.

مقابل کارهای غیراصولی، حق توقف و سکوت نداریم

رئیس اتاق ایران با بیان اینکه ما تابع سیاست‌ها و قوانین کشور هستیم اما هیچ‌کس حق ندارد بگوید من مأمور و معذروم، گفت: اگر خود را مقید به این جمله کنیم، هیچ تغییری ایجاد نمی‌شود. ما تابع سیاست‌ها و قوانین هستیم اما جایی که می‌دانیم باید سیاست یا رویکردی تغییر کند، موظف به مطالبه گری هستیم.

شافعی تأکید کرد: در مقابل کاری که احساس می‌کنیم اصولی نیست، حق توقف و سکوت نداریم و باید حتماً روی نظر کارشناسی خود محکم بایستیم. مهم‌ترین وظیفه بخش خصوصی و اتاق همین تغییر راه ناصواب به راه صواب است. این خدمتی بزرگ به مردم، جامعه و حاکمیت و اقتصاد خواهد بود.

نگاهی به ظرفیت‌های صادرات انرژی

رئیس اتاق ایران در بخش دیگری از سخنانش به اتلاف انرژی در کشور به‌عنوان یکی دیگر از موضوعات مهم اشاره کرد و گفت: حجم اتلاف انرژی در کشور بسیار بالاست و مدیریت آن وظیفه دولت است و ما باید به‌عنوان یک مطالبه جدی به این موضوع نگاه کنیم. قرار بود بخشی از یارانه‌ها برای نوسازی ماشین‌آلات به بخش صنعت اختصاص یابد تا کاهش مصرف انرژی را به دنبال داشته باشد اما این اتفاق نیفتاد.

شافعی از خراسان رضوی، سیستان و بلوچستان و یزد به‌عنوان استان‌هایی یادکرد که در نقطه مطلوبی در بحث انرژی‌های تجدیدپذیر هستند و اظهار کرد: خراسان علی‌رغم امتیازات خوبی که در این حوزه دارد، نتوانسته بهره‌برداری کافی در این حوزه داشته باشد و حتماً باید این موضوع را دنبال کنیم.

او افزود: وزیر نیرو به‌تازگی چند مسئولیت جدید در اتاق‌های مشترک و موضوع مربوط به کشورهای اوراسیا برعهده گرفته پس باید بحث انرژی و صادرات آن‌هم را دنبال کند. این فرصت خوبی است تا برای صادرات این بخش تدبیری بیندیشیم. در اکثر کوچه و خیابان‌های پاکستان از موتور کوچک برق استفاده می‌شود و افغانستان‌ هم مشکل انرژی دارد و ما در این قضیه مزیت بالایی داریم؛ اگر به چرخه صادرات وصل شویم تولیدی چند برابری خواهیم داشت.

شافعی ادامه داد: کمیسیون انرژی اتاق باید در این زمینه مطالبه خود را اعلام کند و ما نیز کمک می‌کنیم تا مسائل پیشنهادی کمیسیون در دستور کار مقامات ارشد کشوری قرار گیرد.

رئیس اتاق ایران به اعضای کمیسیون انرژی اتاق مشهد توصیه کرد تا با اتاق‌های بازرگانی در استان‌های خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان و کرمان جلسات مشترکی را برگزار کنند چراکه برای توسعه محور شرق کشور، برنامه خوبی در نظر گرفته شده و این استان‌ها نیز در آن برنامه دخیل هستند.

 انرژی یک بحث محوری و تعیین‌کننده در تمام ابعاد زندگی ماست

شافعی ضمن ابراز خرسندی از تشکیل کمیسیون انرژی گفت: انرژی یک بحث محوری و تعیین‌کننده در تمام ابعاد زندگی ماست و بخش مهمی از مباحث اقتصادی ما به مسئله انرژی پیوند می‌خورد.

او خاطرنشان کرد: در اتاق در کنار نام هر «کمیسیون» کلمه «مشورتی» نشانده‌ایم. بدان معنا که کمیسیون‌ها باید دو کار انجام دهند؛ نخست اینکه مسائلی که در هیات رئیسه و هیات نمایندگان اتاق مطرح می‌شود و جنبه تخصصی دارد را در کمیسیون طرح کنند تا متخصصان این بخش برای مشورت دادن به دولت، مجلس و قوه قضائیه، آن‌ها را مورد بحث قرار دهند و نتیجه از سوی اتاق پیگیری شود. وظیفه دوم کمیسیون‌ها نیز بررسی مسائلی است که به‌عنوان اولویت کشور تشخیص می‌دهند.

شافعی افزود: نتیجه بررسی‌های کمیسیون‌ها به هیات رئیسه اتاق ارائه می‌شود و ارتباطی دو سویه بین کمیسیون و هیات رئیسه پارلمان بخش خصوصی شکل می‌گیرد.

 فقدان حضور بزرگان در دایره فعالیت تشکلی

رئیس اتاق ایران در واکنش به سخنان یکی از حضار درباره تحولات مثبت در دوره نهم فعالیت پارلمان بخش خصوصی گفت: وقتی گذشته را درباره اتاق و سایر نهادها مطالعه می‌کنم می‌بینم که ما تعالی نیافتیم. با مطالعه اسناد گذشته اتاق بازرگانی درمی‌یابیم که انگار گذشته ما بسیار پُربار بوده است. درواقع در این سال‌ها هر چه تلاش کرده‌ایم نتوانسته‌ایم به توفیق کامل دست پیدا کنیم. بر این باوریم که همه باید برای بهبود این وضعیت تلاش کنیم.

شافعی افزود: مشکل این است که امروز اکثر بزرگان در دایره فعالیت تشکلی حضور ندارند و شاید بزرگ‌ترین وظیفه ما این است که بزرگان را وارد این دایره کنیم. این در خصوص مدیران دولتی نیز صدق می‌کند. در همه بخش‌ها اگر از این سخن بگوییم که حیف شد نفر قبلی رفت، معنای مطلوبی ندارد، رشد هر ساختاری نباید متوقف شود و تغییرات می‌تواند ازقضا تعالی بیشتر را منجر شود، پس اینکه از آمدن فرد جدید و تحولاتش خرسند باشیم، مایه خشنودی است.

رئیس اتاق ایران تأکید کرد: ما باید خود را ملزم کنیم و از بزرگان تقاضا کنیم که به فعالیت‌ها ورود کنند. از طرفی، فراموش نکنیم که موضوع جانشین پروری هم در تمامی بخش‌هایی که با آن سروکار داریم، امر بسیار مهمی است.