رفتار مصرف کننده؛ تحلیل عوامل مؤثر بر تصمیمات خرید مصرف‌کنندگان

تعریف رفتار مصرف کننده

رفتار مصرف کننده به مجموعه تصمیمات و فعالیت‌هایی گفته می‌شود که مصرف کننده در خصوص خرید، استفاده و انتخاب میان محصولات و خدمات مختلف انجام می‌دهد.

تعریف دقیق‌تر رفتار مصرف کننده عبارت است از:

• فرآیند تصمیم‌گیری مصرف کننده درباره خرید یا عدم خرید کالا و خدمات.
• انتخاب مصرف کننده میان محصولات مختلف بر اساس مشخصاتی مانند قیمت، کیفیت، مارک و...
• مقدار مصرف و استفاده از کالاها و خدمات توسط مصرف کننده.
• ارزیابی مجدد مصرف کننده از خریدهای انجام شده.
• رفتارهای بعد از فروش مانند شکایت و وفاداری مجدد.

بنابراین رفتار مصرف کننده شامل کلیه فعالیت‌های تصمیم‌گیری و عمل مربوط به خرید و استفاده از کالاها و خدمات است.

عوامل تاثیرگذار بر رفتار مصرف کننده

چند عامل مهم زیر بر رفتار مصرف کننده تأثیرگذار هستند:

عوامل اقتصادی: مانند درآمد، قیمت کالا، نرخ بهره و تورم.

عوامل اجتماعی: مانند گروه مرجع، خانواده، رده اجتماعی و شغل.

عوامل فرهنگی: مثل ارزش‌ها، نگرش‌ها، سبک زندگی و فرهنگ مصرف.

عوامل روانشناختی: مانند انگیزه‌ها، دیدگاه‌ها، یادگیری و شخصیت.

عوامل شخصی: مانند سن، تحصیلات، شغل و محل سکونت.

عوامل محیطی: مثل شرایط آب و هوایی، فصل، تجهیزات محل خرید.

بنابراین مصرف‌کننده تحت تأثیر ترکیبی از این عوامل هنگام خرید تصمیم می‌گیرد.

تاثیر عوامل اقتصادی بر رفتار مصرف کننده

عوامل اقتصادی یکی از مهمترین عوامل تأثیرگذار بر رفتار مصرف کننده هستند. توضیح بیشتر در مورد تاثیر عوامل اقتصادی عبارت است از:

درآمد: افزایش درآمد باعث افزایش میزان مصرف و تمایل به مصرف کالاهای لوکس می‌شود.

قیمت: تغییر قیمت کالا سبب تغییر میزان و نوع مصرف می‌گردد. افزایش قیمت منجر به کاهش مصرف می‌شود.

نرخ بهره: افزایش نرخ بهره سبب کاهش تقاضای جاری و افزایش تقاضای ذخیره‌سازی می‌گردد.

تورم: تورم باعث کاهش قدرت خرید و جابجایی مصرف از کالاهای پرهزینه به کم‌هزینه‌تر می‌شود.

لذا عوامل اقتصادی به طور مستقیم بر بودجه، دسترسی و رفتار مصرفی تأثیر می‌گذارند.

تاثیر تورم بر رفتار مصرف کننده

تورم نیز به روش های زیر تقاضای مصرف را تحت تأثیر قرار می‌دهد:

• افزایش قیمتها قدرت خرید مردم را کاهش می‌دهد و تمایل به مصرف کاهش می‌یابد.
• مصرف‌کنندگان ترجیح می‌دهند پول بیشتری را برای خرید کالاهای ضروری مصرف کنند.
• افزایش تورم انتظارات تورمی را تشدید می‌کند که منجر به کاهش مصرف جاری می‌شود.
• مردم تمایل بیشتری به صرفه‌جویی و انباشت دارایی دارند تا مقابله با افزایش قیمت‌ها.
• تورم باعث کاهش اعتماد اقتصادی و تقاضای کل می‌شود.

بنابراین تورم با کاهش قدرت خرید مصرف‌کنندگان، تقاضای جاری را کم می‌کند.

راهکارهایی برای تأثیرگذاری بر رفتار مصرف‌کنندگان

بازاریابی و تبلیغات: تبلیغات می‌تواند ترجیحات و سلیقه مردم را تغییر دهد.

معرفی و فروش جدیدترین محصولات: عرضه مداوم محصولات جدید تقاضا را افزایش می‌دهد.

تخفیف و ترغیب خرید: تخفیف‌های قیمتی موجب افزایش فروش می‌شود.

تبلیغات دهان به دهان: توصیه‌های مشتریان راضی قدرت زیادی دارد.

بهبود خدمات پس از فروش: اعتماد مشتریان را حفظ می‌کند.

طراحی محصول بر اساس نیازهای مردم: جذب مشتری بیشتری می‌کند.

ارتقای کیفیت محصولات: وفاداری بلندمدت مشتری تضمین می‌شود.

استفاده از شبکه های اجتماعی: شبکه های اجتماعی همانند اینستاگرام می تواند بر رفتار مصرف کنندگان تاثیر زیادی داشته باشد.