جنگ تجاری: تقابل بین قدرت‌های اقتصادی جهانی

جنگ تجاری چیست؟

جنگ تجاری (Trade War) جنگ تجاری یک درگیری اقتصادی بین کشورهاست. این منجر به تحمیل سیاست های حمایتی تجاری هر دو کشور در قالب موانع تجاری علیه یکدیگر می شود. 

جنگ های تجاری معمولاً یکی از عوارض جانبی حمایت گرایی در نظر گرفته می شود. حمایت گرایی به اقدامات و سیاست های دولت اشاره دارد که تجارت بین المللی را محدود می کند. یک کشور به طور کلی اقدامات حمایتی را برای محافظت از کسب و کارها و مشاغل داخلی در برابر رقابت خارجی انجام می دهد.

این موانع را می‌توان به روش‌های مختلفی از جمله تعرفه‌ها، سهمیه واردات، یارانه‌های داخلی، کاهش ارزش ارز و تحریم‌ها اعمال کرد. از آنجایی که هر کشور یک مانع تجاری ایجاد می کند، کشور دیگر با سیاست دیگری مقابله به مثل خواهد کرد. این مفهوم "جنگ" را ایجاد می کند.

جنگ های تجاری اغلب زمانی شروع می شود که دولت یک کشور معتقد است که کشور دیگری در حال انجام اقدامات تجاری ناعادلانه است که به بازارهای کشور اول آسیب می رساند.

در تلاش برای محافظت از صنعت داخلی خود یا ایجاد شغل، ممکن است یک مانع تجاری مانند تعرفه بر یک محصول کلیدی وارداتی از کشور دیگر اعمال کنند. ممکن است کشور دیگر تلافی کند و این نبرد به یک جنگ تجاری تبدیل شود.

جنگ های تجاری چگونه انجام می شود؟

جنگ های تجاری با استفاده از موانع تجاری انجام می شود که می تواند به اشکال مختلف ارائه شود. اگرچه این موانع را می توان به روش های مختلف تحمیل کرد، اما نتیجه به طور کلی یکسان است. هدف این موانع تجاری کاهش تعداد واردات از کشوری است که با آن در حال جنگ هستید، یا حداقل گرانی محصولات آن کشور است.

تاکتیک های جنگ تجاری

برخی از تاکتیک های رایج جنگ تجاری به شرح زیر است:

تعرفه ها

تعرفه ها یکی از رایج ترین سیاست های حمایتی تجاری است. این شامل مالیات بر محصولاتی است که وارد می شوند. تعرفه ها منجر به افزایش هزینه برای کالاهای وارداتی و همچنین ایجاد درآمد برای دولت می شود. ایده استفاده از تعرفه ها به عنوان یک سیاست حمایتی این است که تولیدکنندگان داخلی کالاهای مشمول تعرفه از کاهش رقابت با کالاهای خارجی منتفع شوند. جنگ های تجاری که به طور خاص شامل تعرفه هستند، گاهی اوقات به عنوان جنگ عوارض یا جنگ گمرکی شناخته می شوند.

جنگ‌های تجاری تأثیرات مختلفی بر تجارت بین‌المللی دارند، که ممکن است منجر به تغییرات و تحولات در تجارت جهانی شوند. این تأثیرات ممکن است مثبت یا منفی باشند و وابسته به شرایط و نحوه اجرای جنگ تجاری باشند. در ادامه، تأثیراتی که جنگ‌های تجاری بر تجارت بین‌المللی دارند، توضیح داده شده است:

کاهش حجم تجارت: جنگ‌های تجاری معمولاً منجر به اعمال تعریف‌ها، محدودیت‌های صادرات و واردات، تعرفه‌ها و سیاست‌های توقف تجاری می‌شوند. این تدابیر می‌توانند به کاهش حجم تجارت بین‌المللی منجر شوند و باعث کاهش صادرات و واردات شده و از رشد اقتصادی جلوگیری کنند.

سهمیه های واردات

سهمیه واردات محدودیتی در تجارت است که محدودیتی را برای مقدار کالای مشخص قابل واردات تعیین می کند. برخلاف تعرفه ها، سهمیه ها برای دولت درآمد ایجاد نمی کنند. سهمیه بندی یک محصول خاص، رقابت تولیدکنندگان داخلی با تولیدکنندگان خارجی را کاهش می دهد. این سهمیه برای حمایت از تولیدکنندگان داخلی تعیین شده است.

یارانه های داخلی

ایده پشت یارانه های داخلی این است که با استفاده از آنها، دولت بتواند تولیدکنندگان داخلی را قادر به کاهش قیمت کالاهای داخلی کند. این امر توانایی تجارت داخلی را برای رقابت با بازارهای خارجی از نظر قیمت افزایش می دهد. نتیجه کاهش هزینه ها برای تولیدکنندگان داخلی، بازدارندگی واردات و افزایش صادرات است. یارانه های داخلی به ویژه زمانی موثر است که در کشورها یا صنایعی که سطح صادرات بالایی دارند استفاده شود.

کاهش ارزش پول

کاهش ارزش پول داخلی نسبت به ارز خارجی نیز می تواند به عنوان یک تاکتیک جنگ تجاری مورد استفاده قرار گیرد. با کاهش نرخ ارز، صادرات داخلی در سایر کشورها رقابتی تر می شود. در عین حال، واردات از کشورهای دیگر نسبتاً گرانتر شده و در بازار داخلی کمتر رقابتی می شود.

تحریم ها

تحریم یک سیاست افراطی است که به طور رسمی تجارت یک کالای خاص با یک کشور خاص را ممنوع می کند. این می تواند برای ممنوعیت کامل واردات و/یا صادرات یا محدود کردن فعالیت تجاری کالا استفاده شود.

دلایل جنگ تجاری

1- برای حمایت از اقتصاد داخلی

یکی از دلایل اصلی آغاز جنگ تجاری، حمایت از تولیدکنندگان داخلی است. اغلب شرکت های محلی نمی توانند با رقابت بین المللی رقابت کنند.

2- ایجاد فرصت های شغلی در داخل کشور

دولت ها واردات را برای کاهش بیکاری و بهبود استانداردهای زندگی بررسی می کنند.

3- برای حفاظت از مالکیت معنوی یک ملت

اگر حقوق مالکیت معنوی، تجارت یا سایر اسرار نقض شود، دولت واردات را محدود می کند.

4- برای کاهش تفاوت تراز پرداخت

برای حفاظت از کشور تعرفه ها افزایش می یابد یا واردات محدود می شود. این کار زمانی انجام می شود که صادرات کمتر از واردات باشد. چنین کسری تجاری منجر به کاهش ارزش پول می شود.

5- ایجاد شرایط نامطلوب با محدود کردن صادرات

وقتی دو ملت در حال جنگ هستند، افزایش تعرفه صادرات می تواند شرایط نامساعدی را برای کشور دشمن ایجاد کند. این زمانی انجام می شود که کشور دشمن تا حد زیادی به واردات وابسته باشد.

6- کاهش کسری تجاری

کاهش کسری تجاری ثبات اقتصاد را بهبود می بخشد. زمانی که کل واردات از خارج از کل صادرات بیشتر باشد به آن کسری تجاری می گویند. این به این دلیل است که کشورها از طریق صادرات و فروش سود می برند و می خواهند خرید را به حداقل برسانند.

به منظور کاهش کسری، دولت واردات از خارج را محدود می کند. اما باز هم انگیزه این است که اطمینان حاصل شود که تولیدات داخلی نیازهای محلی را برآورده می کند.

تأثیرات جنگ تجاری بر اقتصاد چیست؟

اثرات جنگ های تجاری بر اقتصاد را می توان به کوتاه مدت و بلند مدت تقسیم کرد. در کوتاه مدت، تحمیل موانع تجاری به طور کلی به هدف حمایت از مشاغل داخلی دست خواهد یافت. با این حال، در یک جنگ تجاری، کشور مقابل با تحمیل سیاست های حمایت گرایانه خود مقابله به مثل خواهد کرد.

آنچه اغلب اتفاق می‌افتد این است که کسب‌وکارهای داخلی تحت حمایت می‌توانند از سیاست‌های اعمال‌شده بهره ببرند، اما بسیاری از کسب‌وکارهای دیگر در نهایت آسیب می‌بینند زیرا کشور خارجی موانعی را برای کالاهای دیگر ایجاد می‌کند.

اقتصاددانان عموماً موافقند که در درازمدت، جنگ های تجاری به اقتصاد آسیب می رساند، تولید ناخالص داخلی را کاهش می دهد و به طور کلی باعث می شود یک کشور رقابت کمتری در بازار بین المللی داشته باشد. ایده پشت این مفهوم مزیت نسبی است.

وقتی دولت واردات محصولات را پرهزینه تر می کند، برخی از این هزینه های بالاتر به مصرف کننده منتقل می شود. حتی اگر صنایع داخلی که حمایت می شوند با رقابت کمتری روبرو شوند، آنها با هزینه کمتری نسبت به قبل از اجرای سیاست حمایتی، تولید و فعالیت نمی کنند.

این هزینه ناکارآمد بالاتر برای مصرف کنندگان محصول منجر به کاهش مصرف و در کل کندی اقتصاد می شود. در دراز مدت، این در واقع می تواند منجر به ایجاد مشاغل کمتر در مجموع شود.

آیا جنگ های تجاری خوب هستند یا بد؟

جنگ های تجاری و اجرای موانع تجاری دارای مزایا و معایبی هستند. همانطور که در بالا ذکر شد، در کوتاه مدت می توان از آن برای حفاظت از صنایع داخلی استفاده کرد.

این می تواند به ویژه در حفاظت از صنایع کوچک یا در حال رشد مفید باشد. سیاست‌های حمایت‌گرا در این مورد می‌تواند به این صنایع کمک کند که قادر به رقابت با تولیدکنندگان خارجی نیستند، اما ممکن است پتانسیل مهمی برای تولید داخلی آینده داشته باشند.

از این چشم انداز کوتاه مدت، سیاست های حمایتی همچنین می تواند تقاضای داخلی را افزایش داده، کسری تجاری را کاهش دهد و باعث افزایش رشد شغلی شود.

با این حال، جنگ های تجاری در یک دوره زمانی طولانی، به طور کلی منفی تلقی می شوند. این بیشتر به دلیل هزینه های بالاتر و مصرف کمتر است. 

جنگ های تجاری علاوه بر ایجاد ناکارآمدی در بازار، می تواند صنایع را نیز کم رقابت کند. با کاهش رقابت در هر دو کشور، صنایع نیاز کمتری به نوآوری احساس می‌کنند و بنابراین فناوری‌های تولید می‌توانند دچار رکود شوند.