اقتصاد اسرائیل؛ چگونه طوفان الاقصی اقتصاد اسرائیل را در بحران عمیق فرو برد؟

غافلگیری اسرائیل در 7 اکتبر در عملیات طوفان الاقصی که توسط مقاومت فلسطین به رهبری گردان های القسام (شاخه نظامی جنبش حماس) آغاز شد، نه تنها اسرائیل را از نظر نظامی، امنیتی و سیاسی مورد حمله قرار داد، بلکه مستقیماً بر اقتصاد آن نیز تأثیر گذاشت.

از جمله مهم ترین بخش های اقتصادی که از جنگ کنونی متاثر شده است می توان به بخش های صنعتی، فناوری، انرژی، بانکداری، گردشگری، هوانوردی و غذا اشاره کرد.

به عنوان بخشی از تدارکات خود برای انتقام از مقاومت، دولت اسرائیل 360000 سرباز را از نیروهای ذخیره فراخواند تا به 150000 نفری بپیوندند که قدرت ارتش اسرائیل را تشکیل می دهند.

این بزرگترین فراخوان اسرائیل از نیروهای ذخیره از زمان جنگ اکتبر 1973 است، زمانی که اسرائیل با جنگ در دو جبهه روبرو شد، اول مصر از جنوب و دیگری سوریه از شمال.

این فراخوان به شدت به اقتصاد اسرائیل آسیب می رساند، زیرا این تعداد زیاد به تجهیزات، غذا و سرپناه نیاز دارند، علاوه بر این که آنها را از بازار کار خارج می کند و کسب و کارهایی را که بر اساس آن مستقر بودند، مختل می کند.

برای اینکه ضررهای اقتصادی افزایش نیابد، اسرائیل نمی خواهد وارد یک جنگ طولانی شود زیرا صدها هزار نفر از این نیروهای ذخیره عمدتاً در بخش‌های صنعت، حمل‌ونقل، آموزش، ارتباطات، انرژی، غذا و بانکداری کار می‌کنند. 

جنگ اسرائیل آنچه از زندگی اقتصادی غزه باقی مانده را نابود می کند

طوفان الاقصی: سقوط بورس و رکود اقتصادی اسرائیل در جنگ با حماس

نمونه ای از اینکه اقتصاداسرائیل چگونه تحت تأثیر قرار گرفته است می توان بخش فناوری را مثال زد. بخش فناوری 14 درصد از نیروی کار را استخدام می کند. خروج نیروی کار از این بخش برای مدت طولانی از یک سو بر توانایی آن برای ادامه کار تأثیر می گذارد و از سوی دیگر از جذابیت سرمایه گذاران خارجی در آن می کاهد. در این سال، بخش فناوری در اسرائیل سرمایه‌گذاری‌هایی را از صندوق‌های دولتی به مبلغ 5.5 میلیارد دلار جذب کرد.

به گفته فدراسیون صنعتگران، در 10 روز اول بحران طوفان الاقصی، بازار کار اسرائیل حدود 4.6 میلیارد شیکل (1.2 میلیارد دلار) به دلیل عدم دسترسی به محل کار و کمبود تولید متحمل ضرر شده است. 

حتی بهره وری و کار کارگرانی کهمستقیماً در جنگ حضور ندارند کاهش یافته است، زیرا همیشه نگرانی در مورد موشک های نیروهای مقاومت وجود دارد. وقتی کارگران صدای آژیر را می شنوند عجله می کنند تا کار را ترک کنند و به پناهگاه ها بروند که این باعث مختل شدن چرخه تولید می شود.

با توجه به این شرایط، بیش از 130000 کارگر از کرانه باختری در اسرائیل دست از کار کشیدند که بیشتر آنها در زمینه های کشاورزی و ساخت و ساز کار می کنند، که این امر باعث شد وزیر اقتصاد اسرائیل، نیر برکات، به دنبال اتخاذ تصمیمی در دولت به منظور ورود 160000 کارگر خارجی به ویژه از هند و جایگزینی کارگران فلسطینی باشد.

در هفته اول جنگ، بانک هاپوعلیم (بزرگترین بانک اسرائیل) تخمین زد که نبرد علیه مقاومت در غزه حداقل 1.5 درصد از تولید ناخالص داخلی اسرائیل، معادل 7 میلیارد دلار (این بزرگترین هزینه ای است که اسرائیل ممکن است در تمام رویارویی خود با فلسطینی ها متحمل شود) هزینه خواهد داشت. بخش بزرگی از این ضرر مربوط به فراخوان گسترده سربازان ذخیره است که شغل خود را ترک کرده اند و انتظار می رود این هزینه به مرور زمان دو برابر شود.

در حالی که سایر احزاب تخمین می زنند که هزینه کل جنگ حدود 50 میلیارد شیکل (12.5 میلیارد دلار) برای خزانه داری اسرائیل هزینه خواهد داشت. 

در روزهای اول جنگ، تلفات اموال غیرنظامی در اسرائیل به میزان 1.5 میلیارد شیکل (375 میلیون دلار) بیان شد. در 10 روز اول جنگ، 15000 ادعای غرامت برای خسارت وارده به اموال ساکنان غیرنظامی به اداره مالیات بر درآمد اسرائیل ارائه شد و پیش بینی می شود تعداد مطالبات غرامت به 45000 برسد. با توجه به ادامه جنگ و ادامه شلیک راکت توسط مقاومت فلسطین، این میزان افزایش خواهد داشت.

با توجه به این شرایط، بازارهای اسرائیل شاهد افزایش چشمگیر قیمت کالاهای مصرفی هستند، از روز اول تقاضای بی‌سابقه‌ای برای کالاهای مصرفی وجود داشت که منجر به افزایش دو برابری قیمت آن‌ها شد و بسیاری از مردم از ترس وخیم‌تر شدن وضعیت به انبار کردن کالاهای اساسی روی آوردند.

تعطیلی شرکت ها در اسرائیل

در روزهای اولیه جنگ، چندین شرکت بین المللی برخی از فعالیت های خود را در اسرائیل به حالت تعلیق درآوردند یا از کارکنان خود خواستند که از خانه کار کنند. شرکت سوئیسی نستله اعلام کرد که به‌عنوان یک اقدام پیشگیرانه یکی از کارخانه‌های تولیدی خود در اسرائیل را به طور موقت تعطیل کرده است.

گروه بین المللی اسپانیایی ایندیتکس نیز دو روز پس از عملیات «سیل الاقصی»، 84 فروشگاه خود را در اسرائیل به طور موقت تعطیل کرد.

شرکت ایندیتکس مالک برند مشهور زارا فروشگاه هایش در اسرائیل را به طور موقت تعطیل کرد

به نوبه خود، فروشگاه های زنجیره ای H&M سوئدی - که دارای 20 فروشگاه در اسرائیل است - به مشتریان خود گفت که "با توجه به وضعیت فعلی، ممکن است در زمان تحویل خریدهای آنلاین تاخیر وجود داشته باشد.

در بخش تجارت، بانک جی پی مورگان چیس از 200 کارمند در اسرائیل خواست که از خانه کار کنند. گلدمن ساکس و مورگان استنلی نیز از بسیاری از کارمندان خود در اسرائیل خواسته اند که همین کار را انجام دهند.

هواپیمایی

در سومین روز از عملیات سیل الاقصی، حدود 42 شرکت هواپیمایی آمریکایی، کانادایی و اروپایی پروازهای خود به اسرائیل را به حالت تعلیق درآوردند و این شرکت ها با تشدید حوادث، کارکنان خود را از آنجا تخلیه کردند.

در تلاش برای نجات بخش هوانوردی، مقامات اسرائیلی طرحی را برای ارائه ضمانت دولتی 6 میلیارد دلاری برای پوشش بیمه خطر جنگ برای شرکت های هواپیمایی اسرائیلی تدوین کردند. این چارچوب تضمینی به خطوط هوایی اسرائیلی بیمه نامه هایی در برابر خطرات جنگی ارائه می دهد و در نتیجه تداوم عملیات هوایی در اسرائیل را تضمین می کند.

انرژی

در بخش انرژی، شرکت آمریکایی شورون در دهم این ماه از بسته شدن میدان گازی «تامار» در سواحل شمالی اسرائیل خبر داد. شورون صادرات خود را از طریق خط لوله گاز زیر دریای مدیترانه شرقی که از عشکلون در جنوب اسرائیل تا مصر ادامه دارد، به حالت تعلیق درآورد.

بنا به برآورد رسانه های اسرائیلی، این تعطیلی ها صدها میلیون دلار در هفته برای بخش انرژی و گاز اسرائیل هزینه خواهد داشت.

روزنامه «دمار کر» - که به اقتصاد می پردازد - تخمین زد که جنگ غزه سرمایه گذاری گاز طبیعی در اسرائیل را به خطر می اندازد.

انتظار می رود که این جنگ ضربه محکمی به جاه طلبی های اسرائیل برای تبدیل شدن به مرکزی برای صادرات گاز طبیعی به اروپا و جاهای دیگر وارد کند.

میادین گاز طبیعی در سواحل اسرائیل حدود 70 درصد از تولید برق و نیازهای انرژی این کشور را پوشش می دهند.

کشاورزی

زمین های اطراف غزه - که مستقیماً در معرض طوفان الاقصی بودند - منبع حدود 75 درصد سبزیجات مصرفی در اسرائیل، علاوه بر 20 درصد میوه ها و 6.5 درصد شیر هستند. 

منطقه اطراف نوار غزه به عنوان "لکه سبزی اسرائیل" شناخته می شود و علاوه بر مزارع پرورش ماهی، دارای مزارع مرغ و دام نیز می باشد.

به گزارش روزنامه اسراییلی «گلوبوس»، حدود دو هفته پیش، دولت تصمیم گرفت ماهانه 10 میلیون لیتر شیر یا 33 درصد از بازار شیر اسرائیل را برای مدت 3 ماه و 50 میلیون تخم مرغ وارد کند.