نتانیاهو؛ آیا جنگ غزه پایان دوران سیاسی نتانیاهو است؟

در حالی که خانواده‌های اسرای اسرائیلی در غزه در روز شنبه از تل آویو به سمت اقامتگاه بنیامین نتانیاهو در اورشلیم راهپیمایی کردند، طولانی‌ترین نخست‌وزیر اسرائیل هرگز تا این حد غیرمحبوب نبود.

یک نظرسنجی از 14 نوامبر محبوبیت نتانیاهو را در میان یهودیان اسرائیل حدود 4 درصد نشان می‌دهد و هم مخالفان و هم متحدان سنتی از او می‌خواهند پس از پایان جنگ فعلی استعفا دهد.

خالد الگیندی، کارشناس امور فلسطین و اسرائیل در موسسه خاورمیانه در واشنگتن دی سی به الجزیره گفت: او بسیار آسیب پذیر است، بیش از هر زمان دیگری در حرفه سیاسی خود با توجه به اینکه او بزرگترین شکست امنیتی اطلاعاتی در تاریخ اسرائیل را رهبری کرد.

نتانیاهو از زمانی که در انتخابات نوامبر گذشته پیروز شد و راست‌گراترین دولت تاریخ این کشور را روی کار آورد، با انتقادات زیادی روبرو شده است. او به دلیل تلاش برای انجام اصلاحات قضایی با اعتراض های زیادی روبرو شد. اما کارشناسان می گویند که 7 اکتبر حتی آنچه از حمایت های نتانیاهو باقی مانده بود را از بین برده است.

زاخاری لاکمن، کارشناس فلسطین و اسرائیل در دانشگاه نیویورک به الجزیره گفت: من گمان می کنم که نارضایتی زیادی از رهبری او در دولت وجود دارد، حتی در حزب خودش. 

در اسرائیل، 94 درصد از مردم بر این باورند که دولت نتانیاهو حداقل تا حدی مقصر حوادث 7 اکتبر است، زمانی که جنگجویان حماس حصارهای مرزی را شکستند و به جنوب اسرائیل حمله کردند و 1200 نفر را کشتند.

اکثریت اسرائیلی‌ها در روزهای پس از حمله بر این باور بودند که نتانیاهو باید پس از پایان جنگ استعفا دهد - و ناامیدی از آن زمان افزایش یافته است. بیشتر انتقادات به نتانیاهو به دلیل عدم علاقه او به آزادی بیش از 200 اسیر در غزه توسط حماس و سایر گروه های مسلح بوده است.

روز جمعه اسرائیل اجساد حداقل دو تن از اسیران را پیدا کرد. چهار اسیر با میانجیگری به رهبری قطر و سایر کشورها آزاد شدند.

اما نتانیاهو تاکنون از یک توافق بزرگتر برای آتش بس موقت در ازای آزادی بیشتر اسیران خودداری کرده است. او گفت که توقف حمله به غزه را تنها زمانی در نظر خواهد گرفت که همه گروگان ها آزاد شوند. گزارش‌ها حاکی از آن است که گروه‌های فلسطینی پیشنهاد آزادی حداقل 50 گروگان را در ازای آتش‌بس سه روزه داده‌اند، اما ظاهرا نتانیاهو این توافق را رد کرده است.

تاکنون، جو بایدن، رئیس جمهور ایالات متحده، علیرغم افزایش اعتراضات بین المللی و مخالفت در حزب دمکرات در ایالات متحده، از نتانیاهو در مخالفت با آتش بس حمایت کرده است.

لاکمن گفت: آنها از حمایت کامل ایالات متحده برخوردار بودند، اما صبر دولت بایدن ممکن است در مقطعی به پایان برسد. تقاضاها برای آتش بس در ایالات متحده [همچنین] در اروپا و جاهای دیگر در حال افزایش است.

نتانیاهو ممکن است حمایتِ بایدن را حفظ کند، اما پایگاه خودش در حال نابودی است. یحیل زوهر، شهردار نتیووت وابسته به لیکود، شهری در حدود 8.5 کیلومتری غزه، به تایمز اسرائیل گفت: پس از پایان درگیری، گروه بزرگی از مردم در لیکود حزب نتانیاهو وجود خواهند داشت که وضعیت موجود را تغییر خواهند داد. 

ناامیدی از نتانیاهو تا جایی در حال جوشش است که برخی حتی به طور کامل حزب لیکود را ترک می کنند. تامیر ایدان، رئیس شورای منطقه ای Sdot Negev، کارت عضویت خود در لیکود را در تلویزیون زنده پاره کرد. او گفت که از عدم حمایت دولت نتانیاهو ناامید است.

به نظر می رسد تنها رشته ای که دولت نتانیاهو را در کنار هم نگه می دارد از سمت راست افراطی می آید که تا کنون از نتانیاهو حمایت کرده و در عین حال از تمرکز بر غزه برای ادامه تجاوزات خود در کرانه باختری بهره می برد. 

الگیندی گفت: وضعیت موجود برای بن گویر و اسموتریچ بسیار خوب است. نتانیاهو برای جان خود می جنگد و همه بر غزه متمرکز شده اند. بنابراین آنها می توانند هر کاری که می خواهند در کرانه باختری انجام دهند. شهرک نشینان بیداد می کنند، ارتش در حال خشم است و تعداد کمی از مردم به آن توجه می کنند، بنابراین آنها می توانند برنامه رادیکال خود را اجرا کنند. 

اما شکاف ها حتی در آنجا ظاهر می شوند. پس از اینکه کابینه جنگ نتانیاهو در روز جمعه موافقت کرد که روزانه دو کامیون سوخت وارد غزه کند - که فعالان، سازمان‌های غیرانتفاعی و دیگران آن را چیزی بیش از یک حرکت نمادین برای جمعیت 2.3 میلیون نفری توصیف کرده‌اند - اسموتریچ و بن‌گویر هر دو از این حرکت انتقاد کردند. 

نتانیاهو همچنین در طول این سال ها دشمنان زیادی پیدا کرده است. این چهره‌ها برای شلیک به نتانیاهو صف می‌کشند، اما تعداد کمی داوطلب شده‌اند که در این دوره، مسئولیت او را بر عهده بگیرند. با کاهش محبوبیت نتانیاهو، یکی از رقبا، وزیر دفاع سابق، بنی گانتز، که ظهورش افزایش یافته است. 

گانتز همچنین یکی از اعضای کابینه جنگی نتانیاهو است و پس از 7 اکتبر از نخست وزیر انتقاد کرد، زمانی که نتانیاهو سرویس های اطلاعاتی و ارتش اسرائیل را مسئول حمله حماس دانست.

لاکمن گفت: او مدتهاست که رویای [نخست وزیر شدن] را در سر می پروراند و خود را به عنوان رهبر طبیعی در مرکز طیف سیاسی اسرائیل که می تواند چپ و راست و مرکز را متحد کند، می بیند. 

گانتز همچنین از برخی از بارهای زیادی که نتانیاهو بر دوش دارد، مانند پرونده های فسادی که نخست وزیر با آن مواجه است، آزاد است.

الگیندی گفت: جالب است که مردم در حال حاضر به جای پس از جنگ از نتانیاهو تقاضای کناره گیری کرده اند. شاید آنها فهمیده اند که جنگ به این زودی ها پایان نخواهد یافت. اسرائیل اهداف بسیار باز و نامشخصی دارد و احتمالاً دست نیافتنی است، حداقل به شکلی که آنها را بیان کرده اند.

لاکمن گفت: جنگ با پیروزی بزرگی که اسرائیلی‌ها به آن باور کرده‌اند به پایان نمی‌رسد. و هنگامی که این ناامیدی رخ دهد، می دانید، کسی باید بهای آن را از نظر سیاسی بپردازد.