حقوق بینالملل اقتصادی یا حقوق بینالمللی اقتصادی، زمینهای از حقوق بینالملل است که به تدوین و تطبیق قوانین و مقررات مربوط به اقتصاد بینالمللی میپردازد.
این حوزه شامل قوانین و توافقاتی است که برای تنظیم روابط اقتصادی بین دولتها، شرکتها، و افراد در زمینههایی مانند تجارت بینالمللی، سرمایهگذاری خارجی، مالکیت معنوی، مالکیت فکری، و مسائل مالی اجرا میشود.
حقوق بینالملل اقتصادی معمولاً به شکل معاهدات است. این معاهدات اغلب بین کشورها مورد مذاکره قرار می گیرند و با حمایت وکلای متخصص در حقوق بین الملل اقتصادی توسعه می یابند. آنها قوانینی را که کشورها – و کسب و کارها در آن کشورها – هنگام انجام فعالیت های تجاری در سطح جهانی باید رعایت کنند، تشریح می کنند.
حقوق بین الملل اقتصاد با داشتن پیوندهایی با حقوق بین الملل، حقوق تجارت، علوم سیاسی، روابط بین الملل و علوم اجتماعی، پیوند وسیعی با رشته های دیگر دارد.
اهداف حقوق بین الملل اقتصادی چیست؟
قرن گذشته شاهد تغییرات قابل توجهی در اقتصاد بینالملل بوده است، به گونهای که انتقال کالاه و سرمایه ها از کشورها و کسبوکارها به آن سوی مرزها افزایش قابل توجهی یافته و به طور فزایندهای دیدگاهی جهانی در همه چیز از سرمایهگذاری گرفته تا نیروی کار رشد یافته است.
بنابراین حقوق بین الملل اقتصادی در پاسخ به این افزایش فعالیت های اقتصادی بین المللی شکل گرفت و توسعه یافت و برای رسمی کردن و تنظیم روابط و تعاملات اقتصادی بین کشورها از طریق چارچوب های قانونی و تشویق همکاری های بین المللی اقتصادی فعالیت می کند.
اهداف و اصول دیگر ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- حفاظت از حاکمیت ملی اعم از حاکمیت اقتصادی، سرزمینی و سیاسی و نیز حاکمیت بر منابع طبیعی.
- همزیستی مسالمت آمیز که به معنای عدم تجاوز و عدم مداخله بین ملت هاست.
- عمل متقابل - منافع متقابل و برابر برای ملت ها.
- حل و فصل مسالمت آمیز اختلافات.
- حقوق برابر، رفتار عادلانه
- اجرای تعهدات بین المللی
- احترام به حقوق بشر و ترویج عدالت اجتماعی.
- همکاری بین المللی برای توسعه
- راهنمایی برای داوری، قضاوت و دادگاه های بین المللی.
موارد مهم حقوق بین الملل اقتصادی
برخی موارد مهم حقوق بینالملل اقتصادی عبارتند از:
تجارت بینالمللی: تعیین قواعد و مقررات برای تبادل کالا و خدمات بین کشورها، شامل مواردی مانند تعرفههای وارداتی و صادراتی، مقررات صادرات و واردات، و تسهیلات تجاری.
سرمایهگذاری بینالمللی: تعیین حقوق و تعهدات سرمایهگذاران خارجی در دولتها و تنظیم شرایط برای سرمایهگذاری و تأمین امنیت سرمایه.
مالکیت معنوی و فکری: توافقات بینالمللی برای حفاظت از حقوق مالکیت معنوی مانند اختراعات، علامت تجاری، و حقوق نشر.
حقوق مالی و بانکی بینالمللی: مقررات مربوط به بانکها، ارز، تسهیلات مالی، و تنظیمات بورسها و بازارهای مالی.
توافقات تجاری بینالمللی: معاملات و توافقات بینالمللی برای تشکیل اتحادیههای تجاری، امتیازات تجاری، و قراردادهای تجاری دوجانبه یا چندجانبه.
حقوق محیط زیستی بینالمللی: قوانین و توافقات بینالمللی برای حفاظت از محیط زیست و مدیریت منابع طبیعی در سطح بینالمللی.
بهطور کلی، حقوق بینالملل اقتصادی تلاش میکند تا یک چارچوب قانونی را برای تنظیم و رفع اختلافات در روابط اقتصادی بین کشورها و شرکتها فراهم کند.
زمینه های حقوق بین الملل اقتصادی
- قانون تجارت و سرمایه گذاری بین المللی، چارچوب های قانونی هستند که تجارت و سرمایه گذاری بین کشورهای مختلف را امکان پذیر می کند.
- قانون بینالمللی پول، که برای تثبیت نرخ ارز و تشویق همکاریهای پولی بینالمللی کار میکند.
- مقررات مالی بینالمللی که الزامات و محدودیتهای بانکی، بیمه و اوراق بهادار بینالمللی را با هدف حفظ ثبات و یکپارچگی سیستم مالی جهانی مشخص میکند.
- قانون بینالمللی کار و خدمات که حقوق و وظایف کارکنان و کارفرمایان و همچنین اتحادیههای کارگری و دولتها را در تنظیم محیط کار مشخص میکند.
- قانون بینالمللی مالکیت معنوی، که حقوق مؤلف، علائم تجاری، و پتنتهای مالکیت معنوی را در سراسر مرزها تنظیم و محافظت میکند.
- قانون مالیات بین المللی، که در مورد درآمدی که شرکت ها و شرکت ها از عملیات و فروش خود در خارج کسب می کنند اعمال می شود.
- قانون توسعه بین المللی، که توسعه بین المللی را تنظیم می کند و معمولاً روابط توسعه صلح آمیز و پایدار را ترویج یا تشویق می کند.
- قوانین بینالمللی محیطزیست، که استفاده پایدار - و تجارت - از منابع طبیعی را کنترل و تنظیم میکند و به دلیل تغییرات آب و هوایی اهمیت فزایندهای پیدا میکند.
