چرا ترازپرداخت ها یکی از اصطلاحات اقتصادی مهم است؟

تراز پرداخت ها  یا Balance of Payment (BOP) که به عنوان تراز پرداخت های بین المللی نیز شناخته می شود، یک نمای کلی از تمام تراکنش های بین نهادهای داخل یک کشور و سایر نقاط جهان در یک دوره معین ارائه می دهد. این می تواند سه ماهه یا یک سال باشد.

این تراز پرداخت ها کلید سلامت اقتصادی یک کشور و رابطه آن با جهان است.

 تراز پرداخت ها (BOP) شامل واردات و صادرات کالاها، خدمات و سرمایه و همچنین پرداخت های انتقالی مانند کمک های خارجی و حواله است.

تراز پرداخت ها را به عنوان کارت گزارش مالی یک کشور در نظر بگیرید. این به ما می گوید که آیا یک کشور از معاملات بین المللی خود بیشتر از هزینه های خود درآمد کسب می کند یا برعکس.

مثلاً تراز پرداخت یک کشور نشان می دهد که آیا کشور ورودی یا خروجی مالی بیشتری دارد. تراز تجاری به ما می گوید که آیا کشوری بیشتر از وارداتش به کشورهای دیگر صادر می کند (مازاد) یا اینکه بیشتر از صادراتش وارد می کند (کسری).

دو حساب اصلی در تراز پرداخت ها

تراز پرداخت‌ها به دو حساب اصلی تقسیم می‌شود: حساب جاری و حساب سرمایه و مالی.

حساب جاری

حساب جاری شامل پرداخت‌های زیر است:

تجارت کالاها: این موارد شامل واردات و صادرات کالاهای نهایی مانند خودروها و رایانه‌ها؛ کالاهای نیمه‌نهایی مانند قطعات و اجزای مونتاژ؛ و کالاهای اساسی مانند نفت می‌شود.

تجارت خدمات: تجارت خدمات شامل خدمات مالی، گردشگری و مشاوره است.

درآمد حاصل از سرمایه‌گذاری و اشتغال: درآمد سرمایه‌گذاری به هر درآمدی اشاره دارد که از سرمایه‌گذاری در خارج از کشور به دست می‌آید، و شامل سودهایی است که از فعالیت‌های تجاری زیرمجموعه‌های واقع در خارج از کشور حاصل می‌شود؛ بهره‌های دریافتی از سرمایه‌گذاری‌های مالی و وام‌ها در خارج از کشور؛ و سود سهام از مالکیت سهام در شرکت‌های خارجی.

پرداخت به افرادی که ساکن یک کشور هستند و در کشور دیگری مشغول به کار هستند نیز در حساب جاری گنجانده می‌شود. درآمد از سرمایه‌گذاری و اشتغال همچنین به عنوان "درآمد اولیه" شناخته می‌شود.

نقل و انتقالات مالی: بخش نهایی حساب جاری شامل پرداخت‌های انتقالی (انتقالات) ناشی از هدایا بین ساکنان کشورهای مختلف، کمک‌های خیریه به سازمان‌های خارج از کشور و کمک‌های خارجی است. انتقالات همچنین به عنوان "درآمد ثانویه" شناخته می‌شوند.

هرگونه کسری در حساب جاری با اقداماتی در حساب‌های مالی و سرمایه‌ای متعادل خواهد شد.

حساب سرمایه و مالی

حساب سرمایه بر تراکنش‌های مالی بلندمدت، مانند سرمایه‌گذاری‌ها و وام‌هایی که یک کشور با نهادهای خارجی انجام می‌دهد، تمرکز دارد. آن شامل: 

سرمایه گذاری مستقیم خارجی (FDI): این سرمایه گذاری انجام شده توسط افراد، سازمان ها یا دولت ها از یک کشور در دارایی ها یا شرکت های کشور دیگر، معمولا با هدف اعمال نفوذ یا کنترل قابل توجه انجام می شود.

سرمایه گذاری پورتفولیو: این شامل خرید و فروش دارایی های مالی مانند سهام و اوراق قرضه صادر شده توسط شرکت های خارجی است که میزان سرمایه گذاری بین المللی در بازارهای مالی یک کشور را نشان می دهد.

وام ها و قرض ها: حساب سرمایه همچنین وام های اعطایی و وام گرفته شده از سایر کشورها را ثبت می کند و تعهدات بدهی و منابع مالی یک کشور را روشن می کند.

در حساب مالی، جریان های پولی بین المللی مربوط به سرمایه گذاری در تجارت، املاک و مستغلات، اوراق قرضه و سهام ثبت می شود. همچنین دارایی‌های دولتی، مانند ذخایر خارجی، طلا، حق برداشت ویژه (SDR) که نزد صندوق بین‌المللی پول (IMF) نگهداری می‌شود، دارایی‌های خصوصی در خارج از کشور و سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی نیز شامل می‌شود. دارایی های متعلق به اتباع خارجی اعم از خصوصی و رسمی نیز در حساب مالی ثبت می شود.

اهمیت تراز پرداخت

BOP به دلایل زیر مهم است:

سلامت اقتصادی: BOP به سنجش سلامت مالی یک کشور کمک می‌کند و روندهایی را شناسایی می‌کند که می‌تواند بر ثبات اقتصادی آن تأثیر بگذارد.

سیاست تجاری: این سیاست ها و استراتژی های تجاری را آگاه می کند و به دولت ها در تصمیم گیری آگاهانه کمک می کند.

ثبات ارز: داده های BOP به مدیریت نرخ ارز و تضمین ثبات ارز کمک می کند.

بینش سرمایه گذاری: بینش هایی را در مورد جذابیت یک کشور برای سرمایه گذاری خارجی ارائه می دهد.

صنعت داخلی: BOP می تواند نشان دهد که چگونه واردات بر صنایع داخلی و اشتغال تأثیر می گذارد.

کمک خارجی: کمک ها خارجی و بلاعوض را پیگیری می کند و به مدیریت برنامه های کمک بین المللی یاری می رساند.

رقابت پذیری جهانی: داده های BOP می تواند نشان دهنده رقابت پذیری یک کشور در بازار جهانی باشد.

ارزیابی ریسک: به ارزیابی قرار گرفتن کشور در معرض خطرات و آسیب‌پذیری‌های مالی کمک می‌کند.

سیاست های پولی: بانک های مرکزی از اطلاعات BOP برای تدوین سیاست های پولی موثر استفاده می کنند.

برنامه ریزی اقتصادی: BOP از برنامه ریزی بلندمدت اقتصادی و استراتژی های توسعه پشتیبانی می کند.