چرا ایران مؤسسه وایزمن را هدف قرار داد؟ حمله‌ای هوشمند به مغز امنیتی اسرائیل

مقدمه

در ادامه تشدید تنش‌های متقابل بین ایران و رژیم صهیونیستی، یک موشک ایرانی در پاسخ به تجاوز نظامی اسرائیل به این کشور به موسسه علوم وایزمن در شهر رخووت در جنوب تل‌آویو، اصابت کرد.

به گزارش نیویورک تایمز، تصاویری که توسط این نشریه بررسی شده، نشان می‌دهد که حداقل یک ساختمان آزمایشگاهی پس از حمله آتش گرفته است و خسارات قابل توجهی به این موسسه وارد شده است.

در این مطلب از سایت اتاق 24 به بررسی موسسه علوم وایزمن و اهمیت حمله موشکی ایران به این موسسه پرداخته می شود.

تاریخچه موسسه وایزمن

مؤسسه علوم وایزمن یکی از برجسته‌ترین نهادهای تحقیقاتی در جهان است که نقش بنیادینی در شکل‌گیری نظام علمی مدرن اسرائیل ایفا کرده است.

این مؤسسه در شهر رخووت در جنوب تل آویو واقع شده و ریشه‌های آن به سال ۱۹۳۴ باز می‌گردد، زمانی که دکتر حاییم وایزمن، شیمی‌دان برجسته و نخستین رئیس‌جمهور اسرائیل، مرکزی پژوهشی با نام (Daniel Sieff Research Institute) موسسه تحقیقاتی دانیل سیِف را تأسیس کرد. این مؤسسه به کمک مالی خانواده سیِف ایجاد شد.

حاییم وایزمن معتقد بود که یک کشور یهودی مدرن نیازمند زیرساخت علمی قوی است. پس از تأسیس اسرائیل در سال ۱۹۴۸، این مؤسسه به افتخار وی به مؤسسه علوم وایزمن تغییر نام داد.

این مؤسسه میزبان حدود ۲۵۰۰ محقق و کارمند است و برنامه‌های پیشرفته کارشناسی ارشد و دکترا را در رشته‌هایی از جمله ریاضیات، فیزیک، زیست‌شناسی، شیمی، بیولوژی و علوم کامپیوتر ارائه می‌دهد. این مؤسسه بیش از ۳۰ آزمایشگاه علمی، یک کتابخانه عظیم و همچنین امکانات اقامتی و سخنرانی دارد.

اما این موسسه فقط یک مرکز دانشگاهی نیست؛ بلکه به عنوان بخشی از زیرساخت امنیت ملی اسرائیل است و نقش محوری در حمایت از ارتش از طریق تحقیقات و فناوری پیشرفته ایفا می‌کند. در واقع ارزش استراتژیک آن در تحقیق و توسعه نظامی پیشرفته‌اش نهفته و دهه‌هاست که به عنوان یک مهره کلیدی در دستگاه امنیت ملی اسرائیل خدمت کرده است.

این مؤسسه علاوه بر حمایت قابل توجه سازمان‌های بین‌المللی، به طور سخاوتمندانه‌ای توسط دولت اسرائیل تأمین مالی می‌شود که این امر توانایی آن را در جذب ذهن‌ها و توسعه پروژه‌هایی که در خدمت پیشرفت علمی و به خصوص نظامی هستند، افزایش می‌دهد.

حمله ایران به موسسه وایزمن

این موسسه مهمترین مرکز تحقیقات علمی اسرائیل است و نقش کلیدی در تحقیق و توسعه سلاح‌های پیشرفته و فناوری‌های نظامی ایفا می‌کند.

در طول سال‌ها، این موسسه در توسعه فناوری پهپادهای اسرائیلی، هوش مصنوعی، امنیت سایبری و اطلاعات سیگنالی مشارکت داشته است.

تصور می‌شود که این موسسه در توسعه برنامه هسته‌ای مخفی اسرائیل در دهه 1950 نقش داشته و تا به امروز به تحقیق در زمینه فناوری‌های مرتبط با هسته‌ای ادامه می‌دهد.

همچنین مشخص شده است که این موسسه برای دستیابی به فناوری‌های جدید، در جاسوسی و جمع‌آوری اطلاعات خارجی مشارکت داشته است. اسناد اف‌بی‌آی که در سال ۲۰۱۲ منتشر شد، نشان می‌دهد که این موسسه مخفیانه به سیستم‌های کامپیوتری یک مرکز آزمایش سلاح‌های نظامی ایالات متحده دسترسی داشته است.

به طور کلی موسسه وایزمن یکی از ارکان نوآوری فناوری در اسرائیل است که مستقیماً در توسعه سیستم‌های پیچیده نظامی، از جمله موارد زیر، نقش دارد:

- هوش مصنوعی برای تجزیه و تحلیل داده‌ها و هدایت جنگی.

- فناوری‌های پهپاد (UAV) و سیستم‌های خودکار.

- ابزارهای پیشرفته ردیابی و پارازیت الکترونیکی.

- سیستم‌های ناوبری GPS جایگزین.

- حفاظت از کدهای نظامی.

- ارتباطات رمزگذاری شده در محیط‌های خصمانه.

- تحقیق در زمینه انرژی هدایت‌شده و کاربردهای هسته‌ای.

- توسعه درمان‌های میدانی برای سربازان مجروح.

این فعالیت‌ها تا حدودی توضیح می‌دهند که چرا این موسسه، به‌ ویژه پس از حملات اخیر اسرائیل به تأسیسات نظامی و دانشمندان برجسته ایرانی، یک هدف استراتژیک برای تهران محسوب شده است. 

رسانه‌های اسرائیلی، مطابق با دستورالعمل‌های سختگیرانه سانسور نظامی که مانع از افشای جراحات یا خسارات وارده به تأسیسات حساس می‌شود، تصاویر یا جزئیات دقیقی از میزان خسارات به این موسسه را نشان ندادند، اما سکوت آنها و نیز تصاویری که از خسارات به این موسسه منتشر شده است، نشان دهنده‌ی میزان شرمساری امنیتی اسرائیلی ها از نقض پدافند هوایی و آسیب‌پذیری زیرساخت‌های اسرائیل در برابر حملات دقیق را برجسته می‌کند.

با هدف‌گیری مراکز پیشرفته ای همچون موسسه وایزمن تهران نشان داد توانایی عملیات دقیق و اطلاعاتی بالایی دارد، که می‌تواند برای واکنش‌های آینده بازدارنده باشد.

نتیجه گیری

حمله موشکی ایران به مؤسسه علوم وایزمن در ژوئن ۲۰۲۵، اقدامی حساب‌شده و معنادار بود که فراتر از صرف یک واکنش نظامی تلقی می‌شود. وایزمن تنها یک مرکز علمی نیست، بلکه نماد قدرت نرم، ظرفیت فناورانه، و پشتوانه راهبردی ساختار دفاعی اسرائیل محسوب می‌شود.

این مؤسسه با تولید فناوری‌های پیشرفته در حوزه‌هایی چون هوش مصنوعی، علوم محاسباتی، زیست‌فناوری و رمزنگاری، نقشی کلیدی در تأمین برتری اطلاعاتی و علمی اسرائیل ایفا می‌کند. بسیاری از پروژه‌های وابسته به ارتش و صنایع دفاعی اسرائیل، به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم با این مرکز در ارتباط هستند.

از منظر ایران، هدف قرار دادن مؤسسه وایزمن حامل پیام چندلایه است: نخست، توانمندی اطلاعاتی و هدف‌گیری دقیق؛ دوم، تضعیف زیرساخت‌های علمی–راهبردی دشمن؛ و سوم، نمایش این واقعیت که حتی نهادهای غیرنظامی مؤثر در ماشین جنگی اسرائیل نیز از دایره پاسخ خارج نیستند.

از دید تهران، حمله به وایزمن، حمله به مغز عملیاتی و نظامی ارتش اسرائیل بود.