تعریف تراز تجاری چیست؟ عوامل تاثیرگذار بر تراز تجاری کدام است؟

تعریف تراز تجاری

تراز تجاری (Balance of trade) که به آن صادرات خالص نیز گفته می‌شود، تفاوت میان ارزش پولی واردات و صادرات طی یک دوره معین در اقتصاد است.

تراز تجاری ارزش صادرات یک کشور منهای واردات آن است. به عبارتی تراز تجاری تمام تراکنش های بین المللی را اندازه گیری می کند. اندازه گیری و محاسبه ی تراز تجاری آسان است زیرا همه کالاها و بسیاری از خدمات از گمرک عبور می کنند.

تراز تجاری نیز بزرگترین بخش از حساب جاری است و درآمد خالص یک کشور که از دارایی های بین المللی به دست می آید را اندازه گیری می کند.

به عبارت دقیق تر تراز تجاری یا BOT (balance of trade) ، به تفاوت بین ارزش پولی واردات و صادرات یک کشور در یک دوره زمانی معین اشاره دارد.

تراز تجاری مثبت یا مازاد تجاری یک کشور در یک دوره زمانی مشخص بدین معناست که ارزش صادرات آن کشور بیشتر از ارزش واردات آن در آن دوره زمانی بوده است. تراز تجاری منفی یا کسری تجاری یک کشور در یک دوره زمانی مشخص نیز بدین معناست که ارزش واردات آن کشور بیشتر از ارزش صادرات در آن دوره زمانی بوده است. به بیان ساده، تراز تجاری مثبت، نشان‌دهنده بیشتر بودن ارزش صادرات و تراز تجاری منفی، نشان‌دهنده بیشتر بودن ارزش واردات است.

در این تعریف، مقدار مثبت (در صورتی که صادرات بیش از واردات باشد) به نام «مازاد تجاری» مشخص و مقدار منفی به نام «کسری تجاری» یا «شکاف تجاری» شناخته می‌شود.

تراز تجاری یکی از مؤلفه‌های مهم در سنجش توانمندی کشورها در تامین درآمدهای ارزی است تا بتوانند با جذب درآمد بیشتر هزینه‌های توسعه زیرساختی خود را تامین کنند و از درآمد ارزی برای سرمایه‌گذاری در تکنولوژی‌های جدید و توسعه اقتصادی استفاده کنند.

عوامل تاثیرگذار بر روی تراز تجارت

البته تراز تجاری به خودی خود پدید نمی‌آید و باید عوامل مختلف یک اقتصاد را در نظر گرفت که روی تراز تجاری صادرات و ورادات آن جامعه تاثیرگذار هستند. از جمله این عوامل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد؛

• هزینه‌های تولید (زمین، نیروی کار، سرمایه و غیره)
• هزینه در دسترس بودن مواد اولیه کالاهای واسطه و ورودی‌های دیگر
• مالیات و محدودیت تجارت
• موانع غیر تعرفه‌ای مانند محیط زیست، بهداشت و استانداردهای ایمنی
• در دسترس بودن ارز خارجی کافی برای پرداخت واردات