رشد جمعیت در خاورمیانه؛ چالش های پیش رو

خاورمیانه تحت فشارهای مختلف اقتصادی و سیاسی است. از آنجایی که شهروندان، مشاغل و دولت های منطقه به دنبال راه هایی برای مقابله با این چالش ها هستند، درک تأثیرات این مسائل بر منطقه ضروری است. یکی از مهمترین چالش های کشورهای خاورمیانه که در عین حال می تواند فرصت نیز تلقی گردد، رشد جمعیت می باشد. 

رشد سریع جمعیت در خاورمیانه

خاورمیانه یکی پرجمعیت ترین مناطق جهان است که رشد جمعیت بالایی نیز دارد. این رشد سریع جمعیت اثرات مختلفی به ویژه بر زیرساخت ها، نرخ اشتغال و ثبات اقتصادی به دنبال دارد.

جمعیت این منطقه از سال 1960 تا 2017 تقریباً سه برابر شد و پیش بینی می شود در دو دهه آینده 25 درصد دیگر افزایش یابد. با حدود 60 درصد جمعیت زیر 25 سال، کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا با فشار شدیدی از سوی جمعیت رو به افزایش مواجه هستند.

انتظار می رود جمعیت منطقه تا سال 2025 به بیش از 480 میلیون نفر برسد که از 370 میلیون فعلی بیشتر است. رشد جمعیت به معنای رشد جمعیت جوان و این موضوع به معنای افزایش تقاضا برای خدمات عمومی، آموزشی و فرصت های شغلی است که اگر به اندازه کافی مورد توجه قرار نگیرد، پتانسیل این بخش بزرگ از جامعه را خفه می کند و ثبات منطقه را به خطر می اندازد. در نتیجه، دولت‌ها باید در جهت سرمایه‌گذاری در آموزش، مراقبت‌های بهداشتی و برنامه‌های شغلی تلاش کنند و در عین حال نوآوری را به عنوان یکی از ستون‌های کلیدی تحول اجتماعی-اقتصادی تشویق نمایند.

از آنجایی که بسیاری از کشورهای خاورمیانه از نعمت منابع طبیعی ارزشمند برخوردار هستند، فرصتی برای تنوع بخشیدن به اقتصاد خود به دور از صنایع وابسته به نفت و گاز و جستجوی فرصت های تجارت جهانی را در اختیار دارند. با این حال، صرف افزایش تولید کالاهای سنتی به تنهایی کافی نخواهد بود. بخش‌های جدید اقتصادی مانند تجارت الکترونیک، خدمات مبتنی بر فناوری اطلاعات، تولید، امور مالی و رسانه‌ها باید برای ایجاد مشاغل بیشتر و کمک به رشد اقتصادی سرمایه‌گذاری شوند.

اجرای برنامه‌های بلندمدت که توسعه پایدار را در اولویت قرار می‌دهند، نوآوری را ترویج می‌کنند و نیازهای نسل‌های جوان را شناسایی می‌کنند، برای پیشبرد آینده منطقه ضروری است.

دولت‌ها باید به طور فزاینده‌ای بر روی معرفی سیاست‌هایی تمرکز کنند که تشکیل کسب‌وکار را تشویق می‌کنند، نوآوری بخش خصوصی را تقویت می نمایند، و استراتژی‌های ایجاد شغل را برای همه شهروندان، صرف‌نظر از وضعیت اجتماعی-اقتصادی، تقویت می‌کنند. انجام این کار باعث رشد اقتصادی سریعتر و پایدارتر در سراسر منطقه می شود.

تاثیرات منفی رشد جمعیت خاورمیانه

افزایش نرخ رشد جمعیت در مناطقی مانند خاورمیانه می‌تواند اثرات منفی متعددی را بر جوامع و اقتصادات این منطقه داشته باشد. البته این اثرات به عوامل مختلفی مانند سیاست‌های دولت، توسعه اقتصادی، سطح تحصیلات، توزیع درآمد، وضعیت بهداشت و دیگر عوامل بستگی دارد. در زیر تعدادی از اثرات منفی ممکن است در نظر گرفته شود:

فشار بر منابع طبیعی

افزایش جمعیت ممکن است باعث افزایش فشار بر منابع طبیعی شود، از جمله آب، خاک، و انرژی. این ممکن است منجر به کاهش بیابان‌زدایی، کاهش کیفیت آب، و تخریب منابع طبیعی شود.

بحران زندگی شهری

رشد سریع جمعیت می‌تواند باعث بحران‌های زندگی شهری شود، از جمله ترافیک ناپایدار، کمبود مسکن، و افزایش فشار بر سیستم‌های بهداشتی و آبی شهری.

بیکاری

افزایش نرخ رشد جمعیت ممکن است منجر به افزایش بیکاری شود، زیرا بازار کار ممکن است نتواند تعداد افراد جدیدی که وارد بازار کار شدند را جذب کند.

فقر و تفکرات نامتوازن

رشد سریع جمعیت ممکن است منجر به تفکرات نامتوازن در توزیع درآمد شود. بیشترین آسیب را معمولاً افراد با درآمد کمتر متحمل می‌شوند و این می‌تواند فقر و تفاوت‌های اجتماعی را تشدید کند.

ضعف سیستم بهداشت و درمان

افزایش جمعیت ممکن است باعث فشار زیاد بر سیستم بهداشت و درمان شود و بهداشت عمومی را ضعیف کند، که می‌تواند به افزایش شیوع بیماری‌ها و مشکلات بهداشتی منجر شود.

تأثیرات بر تحصیلات

افزایش نرخ رشد جمعیت ممکن است به تأثیرات منفی بر تحصیلات افراد منتهی شود. با رشد سریع جمعیت امکان دارد، دستیابی به آموزش مناسب برای تمام افراد محدود شود.

تأثیرات بر امنیت

افزایش جمعیت ممکن است منجر به افزایش فشارهای امنیتی شود، به ویژه اگر با فقر و ناتوانی‌های اجتماعی همراه باشد. این ممکن است باعث بروز تنش‌های اجتماعی و سیاسی شود.

برای مقابله با این چالش‌ها، سیاست‌ها و برنامه‌ریزی‌های جامعه‌شناختی، اقتصادی و اجتماعی موثر لازم است تا به توازن بین رشد جمعیت و توسعه پایدار دست یافته شود.